Đại dịch Covid-19 và những cơ hội, xu hướng mới cho ngành du lịch Việt Nam

Đặt vấn đề

Khi bàn về tri thức khoa học và kỹ thuật đương đại và dự báo tương lai ở cấp độ toàn cầu, nhà xã hội học và tương lai học nổi tiếng thế giới Alvin Toffler, tác giả của cuốn sách “Cú sốc tương lai”, “Làn sóng thứ ba” và “Thăng trầm quyền lực” đã đưa ra những đánh giá, khẳng định những lý thuyết để dự báo tương lai, bao gồm: lý thuyết về sự thích nghi; tư tưởng về ba làn sóng văn minh; tư tưởng về quyền lực tri thức. Mặc dù một số nội dung Toffler viết từ vài chục năm trước có thể không còn phù hợp với ngày nay, nhưng tư tưởng của ông và lý thuyết dựa trên sự thay đổi trong một khoảng thời gian ngắn vẫn còn nhiều giá trị và phù hợp trong thời điểm hiện tại. Điều đó đặc biệt đúng với ngành kinh doanh du lịch đang phát triển rất nhanh chóng tại Việt Nam cũng như trên toàn thế giới khi gặp khủng hoảng nghiêm trọng bởi đại dịch Covid 19.
Tại Việt Nam, trong nhiều năm liền, ngành du lịch liên tục nằm trong nhóm các quốc gia có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Năm 2019, Việt Nam thu hút được trên 18 triệu lượt khách quốc tế và với đà tăng trưởng cao ngoạn mục trong 5 năm liên tiếp, ngành du lịch đặt mục tiêu thu hút 20 triệu khách quốc tế trong năm 2020. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, du lịch Việt Nam chịu tổn thất nặng nề nhất trong các ngành kinh tế. Trong năm 2020, theo Tổng cục Du lịch, ngành du lịch thất thu khoảng 23 tỷ USD do lượng khách quốc tế đến Việt Nam giảm 80% (so với năm 2019), lượng khách trong nước cũng giảm gần 50%… Sự thay đổi đến chóng mặt của ngành du lịch do tác động của dịch bệnh là điều ai cũng thấy rõ: đóng cửa biên giới, nhiều thành phố bị dãn cách, các chuyến bay bị hủy, tàu du lịch nằm yên trong bến cảng, các khách sạn, nhà hàng phải đóng cửa, các bãi biển vắng không bóng khách,… Không ai biết khi nào dịch bệnh gây ra bởi virus corona sẽ bị đẩy lùi khi chương trình tiêm chủng vắc xin ngừa Covid chưa được triển khai trên diện rộng và dãn cách xã hội là câu thần chú mới. Khẩu trang và găng tay là những trang bị an toàn mới. Và thậm chí có những thời điểm không ai nghĩ đến một kỳ nghỉ, hay lên kế hoạch cho một kỳ nghỉ.

Cơ hội cho ngành du lịch

Bước sang năm 2021, đại dịch Covid-19 trên thế giới vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Thời điểm kiểm soát được hoàn toàn dịch bệnh trên toàn cầu hiện vẫn chưa xác định được. Nhưng điều quan trọng là không nên quá lo sợ mà cần phải lạc quan và nắm bắt những cơ hội bất ngờ sẽ đến. Dưới đây là 10 xu hướng sẽ mang đến cơ hội cho ngành du lịch trong năm 2021 theo báo cáo của chuyên trang về du lịch cntraveller.com.
1. Luôn làm việc từ xa
Việc chuyển hoàn toàn sang làm việc từ xa có nghĩa nhiều người trong chúng ta sẽ không còn phải đến văn phòng. Trong năm 2021, chúng ta sẽ chứng kiến ngày nhiều người sẽ làm việc ở những hòn đảo thay vì ở nhà. Khu nghỉ dưỡng Vakkaru Maldives đã tung ra gói Work Well lưu trú dài ngày để làm việc từ xa ở một nơi lý tưởng, với mức phí thấp nhất là khoảng 18.550 USD trong một tháng dành cho hai người lớn. Ở tầm chi phí thấp hơn, đang có thêm các khu làm việc chung do Ethos Remote Habitat, Remote Year và Roam xây dựng, khi mà các chuyên gia tin học cùng tham gia các trại huấn luyện ở những địa điểm ở nước ngoài như Tulum. Với những người muốn thay đổi hẳn lối sống của mình, các nước như Mauritius, Bermuda và Barbados sẽ cấp thị thực kỹ thuật số cho di cư dài hạn trong một năm.
2. Thuê trọn các hòn đảo tư nhân
Không phải ai cũng đồng tình với việc diễn viên Kim Kardashian trong việc tổ chức tiệc sinh nhật trên đảo Brando của tư nhân ở Polynesia thuộc Pháp, nhưng những người có khả năng có thể cũng sẽ muốn có một bữa tiệc như vậy, khi vẫn dễ lây COVID-19 nếu gặp gỡ những người lạ. Việc đặt một lều bong bóng riêng ở những khu nghỉ dưỡng như Maldives, Seychelles là điều dễ dàng. Giá thuê trọn một đêm đảo Vommuli ở Maldives với sức chứa 154 khách là 185.500 USD. Ở Seychelles, khu nghỉ dưỡng Six Senses Zil Pasyon trên đảo Felicité đưa ra mức giá thuê trọn gói trong một tuần là 298.000 USD. Ở Florida Keys, đảo Little Palm có thể tổ chức các bữa tiệc có tới 60 người với mức giá từ 185.500 USD cho ba đêm.

3. Các chuyến bay giải trí
Việc ngồi trên một máy bay, thư giãn với gin và tonic, trong khi lặng ngắm những đám mây là điều gì đó đã bị lỡ trong đại dịch. Tuy nhiên, một số hãng hàng không đang nhận thấy rằng thay vì để máy bay nằm im lìm, với giai đoạn phong tỏa đỉnh điểm có 16.000 máy bay không được sử dụng nằm ở sân bay, họ có thể thực hiện những chuyến bay không có điểm đến. Xu hướng bay giải trí bắt đầu ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương trong mùa hè, khi các hãng hàng không như ANA, EVA Air và Qantas chào đón hành khách đến với các chuyến bay ngắm cảnh nước ngoài. EVA Air đã thực hiện một chuyến bay có chủ đề Hello Kitty từ Đài Bắc, trong khi Qantas mời hành khách tham gia một hành trình 7 giờ từ Sydney để ngắm rạn san hô Great Barrier ở Uluru và vịnh Byron.
4. Du lịch đường bộ bằng xe tải đa dụng
Theo trang web chuyên cho thuê xe dã ngoại RVshare, lượng đặt xe trong giai đoạn tháng 9-11/2020 tăng 166% so với cùng kỳ năm trước. Đó là do các biện pháp hạn chế đi lại buộc người dân phải chọn các kỳ nghỉ trong nước, khiến việc di chuyển bằng đường bộ thay vì đường sắt hay hàng không là một lựa chọn hiển nhiên trong thời buổi dịch bệnh, khi sử dụng xe riêng là an toàn nhất. Thêm vào đó, lựa chọn này còn mang đến cảm giác tự do tuyệt vời sau giai đoạn dài phải ở trong nhà. Như Globetrender đã dự báo, những chuyến đi bằng đường bộ tự phục vụ đang trở nên quá thịnh hành. Việc có thể nấu nướng, ngủ nghỉ và tắm táp trong ngôi nhà di động của mình về cơ bản là tự phục vụ và có một số mẫu xe cải biến đắt đỏ thực sự cho những người có đủ khả năng. Chẳng hạn, một chiếc GlamperRV có giá tới 75.000 bảng (101.000 USD) nếu được trang bị đầy đủ, với Wi-Fi, máy pha cà phê Nespresso và một chiếc giường đôi.
5. Tìm nơi giải trí kín đáo
Cũng như những bữa tiệc Blitz trong Chiến tranh Thế giới thứ II, những du khách của ngày mai sẽ tìm cách thoát khỏi những lo lắng và căng thẳng do đại dịch bằng những chuyến đi cùng với gia đình và bạn bè. Mặc dù Airbnb đã cấm những người dưới 25 tuổi thuê cả nhà để tổ chức các bữa tiệc tại Anh, Pháp và Tây Ban Nha, điều này sẽ không ngăn được những người sinh ra trong thời kỳ bùng nổ dân số tìm kiếm những ngôi nhà sang trọng ở nông thôn hay những biệt thự rộng rãi ở ven biển. Với xu hướng du lịch tại chỗ gia tăng tại Anh, Wilderness Reserve đang kiếm tiền nhờ nhu cầu với Chapel Barn Estate ở Suffolk, với một loạt những khu nhà sang trọng cho tư nhân thuê và các vị khách có thể xem phim, đi spa. Với những người có thể đi nước ngoài, ở Santorini, khách sạn 5 sao Istoria được cho thuê riêng với giá khoảng 77.500 USD/tuần. Mar del Cabo by Velas Resorts với 46 phòng cao cấp nhất ở Baja California, Mexico (Mê-hi-cô) có giá thuê toàn bộ là 7.390 USD/đêm, trong khi ở Colombia (Cô-lôm-bi-a), khách sạn có sức chứa 20 khách Blue Apple Beach của Cartagena có giá thuê toàn bộ là 4.500 USD/đêm.
6. Thay đổi không mất phí
Với các luật và quy định về du lịch thay đổi liên tục, cách duy nhất để hành khách có lòng tin khi đặt vé máy bay là cho phép họ linh hoạt trong việc thay đổi khách sạn và chuyến bay mà không bị mất phí. Trước đại dịch, bạn sẽ phải mất phí để có thể đổi ngày, mức phí sẽ đắt hơn nhiều so với giá vé tiêu chuẩn. Chẳng hạn, các hãng hàng không như United Airlines, American Airlines và Delta Air Lines đã bỏ mức phí này đối với các chuyến bay trong nước và trong trường hợp của United Airlines là bỏ vĩnh viễn. Trước đó, hãng thu phí khoảng 150 USD đối với việc đổi ngày cho vé phổ thông. Các tập đoàn khách sạn cũng có động thái tương tự. Với Four Seasons, việc thay đổi hoàn toàn hoặc hủy 24 giờ trước ngày đến sẽ không tính phí.
7. Xét nghiệm COVID-19 trước chuyến đi
Trong mùa hè, những đường bay châu Âu chỉ cho phép người từ các nước có tỷ lệ lây nhiễm COVID-19 thấp nhập cảnh đã không hoạt động. Những người đi nghỉ đã đặt vé và sau đó biết rằng họ phải cách ly khi đến hoặc khi về, thì nhiều trường hợp, họ đã phải vội vã trở về hoặc hủy chuyến đi. Giải pháp là xét nghiệm COVID-19 trước khi khởi hành cho tất cả các hành khách và có thể xét nghiệm cho cả những người đến. Trong số những người đi đầu có Rocco Forte Hotels in Italy (I-ta-lia), với việc cấp cho khách bộ xét nghiệm tại nhà phối hợp với Blue Horizon. Nếu kết quả âm tính, giấy chứng nhận y tế sẽ có giá trị trong 72 giờ. Bộ xét nghiệm của Blue Horizon có giá 169 USD nhưng khách của Rocco Forte Hotel sẽ được giảm 40 USD. Các hãng hàng không và các sân bay sử dụng xét nghiệm nhanh. United Airlines đi đầu với kết quả có trong 15 phút với những hành khách bay từ San Francisco tới Hawaii, trong khi London Heathrow bán bộ xét nghiệm với giá 80 USD, cho kết quả trong 1 giờ.
8. Bảo tồn khẩn cấp
Cuộc khủng hoảng COVID-19 có tác động đến mọi mặt cuộc sống của chúng ta. Các khu bảo tồn động vật hoang dã ở châu Phi cũng vắng khách, khiến tình trạng xâm phạm gia tăng do không có kinh phí để trả lương cho người bảo vệ rừng. Trước vấn đề này, công ty du lịch mạo hiểm Pelorus đã thành lập quỹ Pelorus để bảo tồn và phát triển môi trường tự nhiên và động vật hoang dã đang bị đe dọa trên khắp thế giới. Trong mùa Hè, nhà điều hành tour hạng sang Yonder đã tung ra các tour được thiết kế đặc biệt nhằm hỗ trợ các cộng đồng địa phương và các loài động vật. Các tour này bao gồm các chuyến đi tới Công viên quốc gia của Ấn Độ để phối hợp với một tổ chức phi chính phủ là Tiger Watch. Các chuyến đi khác sẽ được thực hiện sau đó khi nhiều người muốn “du lịch có ích” trong những tháng tới.
9. Đặt vé vào phút chót
Dù nhiều công ty lữ hành thực hiện các chính sách đặt tour linh hoạt như Black Tomato sẽ hoàn tiền 100% nếu khách hủy trước 30 ngày, nhiều du khách chỉ cảm thấy thoải mái khi đặt chỗ vào phút chót và bay vài ngày sau đó. Điều này có nghĩa khi các biện pháp phong tỏa kết thúc, các chuyến đi nước ngoài trong năm 2021 sẽ mang tính tự phát hơn nhiều.
10. Vừa học vừa chơi
Khi các bậc cha mẹ có nhiều cơ hội hơn để làm việc ở bất cứ đâu, chúng ta có thể thấy trước rằng việc dạy con tại nhà sẽ từng bước gia tăng. Nhanh chóng nắm bắt xu hướng đó, các khu nghỉ dưỡng như Puente Romano ở Marbella đã cung cấp dịch vụ gia sư tại chỗ của một nhóm giáo viên của International School, những người đã được đào tạo theo chương trình quốc gia của Anh. Trong khi đó, Family Coppola Hideaways ở Belize và Guatemala đã thiết kế Coppola Curriculum, với 3 đến 4 giờ diễn ra các hoạt động như đếm chim, đẽo gỗ và đếm cây mỗi ngày.

Xu hướng nào có thể áp dụng cho Việt Nam

Theo nghiên cứu của chúng tôi, những xu hướng du lịch mới có thể áp dụng ở Việt Nam trong điều hiện bình thường mới gồm những nhóm sau
Du lịch nội địa an toàn: du lịch cá nhân hoặc nhóm nhỏ, khoảng cách ngắn, khám phá di sản trong nước, di sản của cộng đồng địa phương, sử dụng ngôi nhà thứ hai hoặc nhà người thân.
Trong điều kiện chưa thể xác định được thời điểm mở cửa biên giới, đón khách du lịch quốc tế và Việt Nam chưa có những quy định cụ thể về các thủ tục cần thiết để được nhập cảnh vào Việt Nam với mục đích du lịch, việc phát triển du lịch nội địa an toàn là một lựa chọn.
Bên cạnh đó, các địa phương cũng đang thúc đẩy đa dạng hóa sản phẩm, mang đậm tính vùng miền địa phương, khai thác lợi thế về di sản quốc gia và thế giới, kết hợp với tiềm năng của làng nghề truyền thống, du lịch nghệ thuật… để hấp dẫn khách du lịch.
Du lịch công vụ và các hoạt động kinh doanh thiết yếu trong điều kiện an toàn là nhu cầu đặc trưng trong tình hình hiện nay.
Việc thực hiện mục tiêu kép trong tình hình hiện nay, vừa phát triển kinh tế – xã hội, vừa phòng chống dịch hiệu quả sẽ gắn liền với phát triển du lịch công vụ. Du lịch công vụ để phục vụ cho các hoạt động thiết yếu trong kinh doanh, ngoại giao, y tế, hỗ trợ, nghiên cứu có sự tham gia của tất cả các ngành và các lĩnh vực.
Du lịch gắn với thiên nhiên: du lịch golf; du dịch tới những địa phương có cảnh quan thiên nhiên, khí hậu trong lành.
Việc nâng cao năng lực tổ chức quản lý điểm đến tại các đảo hoặc khu vực có biên giới an toàn hoàn toàn có thể thực hiện được. Giống như ở Thái Lan có Phuket, Việt Nam có đảo Phú Quốc có thể cung cấp dịch vụ trọn gói với các sản phẩm du lịch tham quan, thể thao, chăm sóc sức khoẻ và cung ứng các dịch vụ an toàn. Việc tiến hành thí điểm đón khách có thể được kết hợp với tiêm vaccine cho người dân, xây dựng quy trình quản lý, ứng phó ngăn ngừa dịch bệnh.
Du lịch chăm sóc sức khỏe, du lịch y tế, du lịch vaccine…
Du lịch chăm sóc sức khoẻ, du lịch y tế có thể có cơ hội trong bối cảnh hiện nay. Đặc biệt, khi Việt Nam chưa thể tự cung ứng vaccine trong nước mà đang lệ thuộc vào việc nhập vaccine từ nước ngoài, có thể sẽ phát triển xu hướng du lịch ra nước ngoài (outbound) để được tiêm vaccine, điều trị y tế và chăm sóc sức khoẻ. Ngược lại, khi Việt Nam khống chế tốt dịch bệnh, sẽ có xu hướng người Việt Nam ở nước ngoài mong muốn được trở về Việt Nam để đảm bảo an toàn hơn. Việc chuẩn bị để đón khách inbound thuộc đối tượng này cũng là một lưu ý và ưu tiên quan trọng, vừa đảm bảo yếu tố nhân văn vừa thúc đẩy phát triển du lịch. Xu hướng trên thế giới về hộ chiếu vaccine cũng đã được áp dụng rộng rãi để tạo điều kiện cho khách du lịch. Việt Nam cũng đang thúc đẩy dự án Thẻ thông hành du lịch” (Travel Pass) tích hợp trong ứng dụng “Du lịch Việt Nam an toàn”.
Du lịch ứng dụng công nghệ trong việc đặt chỗ, đặt dịch vụ, du lịch không tiếp xúc.
Để thích ứng với điều kiện giãn cách xã hội hoặc hạn chế tiếp xúc để giảm thiểu khả năng lây nhiễm, các dịch vụ áp dụng công nghệ là một xu hướng có thể áp dụng. Hiện nay, việc cung ứng các sản phẩm du lịch (lưu trú, vận chuyển, ăn uống và các dịch vụ liên quan…) sử dụng công nghệ đang được áp dụng rộng rãi. Dịch vụ đặt chỗ, giao hàng trực tuyến, đặt thời gian riêng cho các dịch vụ cá nhân đã được nhiều khách du lịch độc lập lựa chọn. Việt Nam cũng sẵn sàng trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp chuyển đổi số, hỗ trợ doanh nghiệp thuộc khu vực phi chính thức, thúc đẩy các giải pháp, sáng kiến về mobile money (tiền di động) và hộ chiếu vaccine.

Kết luận

Đáp ứng tình hình hiện tại trong và sau dịch Covid-19, nhiều xu hướng mới trên thế giới đã được bàn luận và tại Việt Nam, các giải pháp tương tự cũng đã được đặt ra như những giải pháp ưu tiên. Có thể nói, việc thúc đẩy các xu hướng du lịch mới trở thành các mô hình và cấu trúc mới trong sản phẩm du lịch Việt Nam sẽ vừa đảm bảo an toàn, có lợi cho sức khoẻ, vừa hỗ trợ phục hồi và phát triển ngành du lịch, nâng cao sức hấp dẫn và tính cạnh tranh của du lịch Việt Nam.

Tài liệu tham khảo:
https://www.cntraveller.com/gallery/10-travel-trends-for-2021

CN. Phạm Văn Dương – Phòng TT, SP & QH Du lịch