Khảo sát đánh giá sức chịu tải môi trường tại Vườn quốc gia Cúc Phương, Ninh Bình

Trong những năm qua, hoạt động du lịch đã đem lại nhiều kết quả to lớn, đóng góp vào sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Theo thống kê của Tổng cục Du lịch, năm 2018, Việt Nam đón khoảng 15,5 triệu khách quốc tế tăng 20% so với năm 2017, đồng thời phục vụ 80 triệu khách nội địa tăng 9.6% so với năm 2017. Du lịch phát triển góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, tăng giá trị tổng sản phẩm quốc dân, giải quyết việc làm cho hàng chục vạn lao động, tăng thu nhập đầu người, nâng cao chất lượng cuộc sống, tạo điều kiện giao lưu văn hoá và hội nhập với khu vực và thế giới. Tuy nhiên, bên cạnh những tác động tích cực, hoạt động du lịch đã gây ra những hệ lụy nhất định đến môi trường. Lượng khách du lịch quá lớn hay nhiều hoạt động du lịch trong một khu du lịch tại một thời điểm nhất định sẽ kéo theo việc tiêu thụ tài nguyên, tàn phá cảnh quan, gây ảnh hưởng đến tập tính của các loài động vật, đồng thời, cũng xả thải lượng lớn chất thải trong khi tỷ lệ thu gom chất thải rắn hiện đạt chỉ đạt khoảng 70 – 80%, và hầu như không được xử lý, chỉ chôn lấp làm vượt quá khả năng xử lý và tự phục hồi của môi trường. Bên cạnh những tác động của hoạt động du lịch đến môi trường tự nhiên, lượng khách đến các khu, điểm du lịch quá nhiều cũng có những tác động tiêu cực đến môi trường xã hội. Thực tế phát triển du lịch ở Việt Nam những năm qua cho thấy nhiều khu, điểm du lịch đã có sự gia tăng các tệ nạn xã hội, văn hoá truyền thống của địa phương bị thay đổi.
Để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của ngành du lịch, việc quản lý lượng khách du lịch đến khu, điểm du lịch, di tích đúng với sức chịu tải của môi trường du lịch có ý nghĩa quan trọng. Đánh giá sức chịu tải là căn cứ để quản lý và kiểm soát nhằm ngăn chặn những tác động tiêu cực đến môi trường do hoạt động du lịch gây ra.
Trên cơ sở đó, năm 2019, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã giao Viện Nghiên cứu Phát triển du lịch thực hiện nhiệm vụ “Đánh giá sức chịu tải môi trường tại một số khu, điểm du lịch, di tích quốc gia tại Việt Nam”. Nhiệm vụ lựa đã lựa chọn một số khu, điểm du lịch đại diện để đánh giá sức chịu tải môi trường theo các tiêu chí cụ thể. Trong đó Vườn quốc gia Cúc Phương (Ninh Bình) được lựa chọn để đại diện cho các khu, điểm du lịch với yêu cầu, mục đích bảo vệ các hệ sinh thái và đa dạng sinh học tại các vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên.
Quá trình công tác tại Vườn quốc gia Cúc Phương của đoàn khảo sát Viện NCPT Du lịch do Phó Viện trưởng Trương Sỹ Vinh làm trưởng đoàn, diễn ra trong 06 ngày (từ ngày 05/9 đến ngày 10/9/2019) với các nội dung chính bao gồm:

• Họp trao đổi về các nội dung đánh giá về sức chịu tải môi trường tại VQG Cúc Phương;
• Khảo sát, đánh giá khả năng đáp ứng của hạ tầng giao thông; hạ tầng kỹ thuật môi trường; hệ thống cơ sở vật chất… phục vụ phát triển du lịch tại VQG Cúc Phương;
• Khảo sát, đánh giá sức chịu tải môi trường của các tuyến du lịch sinh thái tại VQG Cúc Phương;
• Khảo sát, đánh giá mức độ chấp nhận về chất lượng môi trường và tác động của hoạt động du lịch đến cộng đồng địa phương xung quanh VQG Cúc Phương.

Kết thúc chuyến khảo sát, với sự hỗ trợ tích cực của Ban quản lý Vườn quốc gia Cúc Phương, đoàn công tác đã thu thập được các thông tin về hiện trạng phát triển du lịch, hiện trạng môi trường, công tác bảo vệ hệ sinh thái và đa dạng sinh học tại Vườn quốc gia Cúc Phương. Đồng thời cũng xác định được các khu vực, các tuyến du lịch có khả năng bị quá tải vào dịp cao điểm và có tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên cũng sự sinh trưởng, phát triển của các loài động vật, thực vật trong Vườn quốc gia Cúc Phương. Trên cơ sở đó nhiệm vụ sẽ đánh giá khả năng đáp ứng và chịu tại của môi trường, đồng thời đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm bảo vệ môi trường và phát triển du lịch bền vững tại các Vườn quốc gia và Khu bảo tồn thiên nhiên trên cả nước.

Một số hình ảnh của chuyến công tác:

Thanh Hiền