Quy hoạch tổng thể phát triển khu du lịch quốc gia Mộc Châu, tỉnh Sơn La đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030

   1. Sự cần thiết lập Quy hoạch

   Mộc Châu là một cao nguyên đá vôi với độ cao trung bình từ hơn 1.000 m, thuộc tỉnh Sơn La, cách Hà Nội 180 km, cách Thành phố Sơn La 120 km.

   Với khí hậu cao nguyên quanh năm trong lành, mát mẻ và những sản vật độc đáo như chè, bò, sữa, có thể nói Mộc Châu là một trong những khu vực nghỉ mát có giá trị không kém Sa Pa, Tam Đảo hay Ba Vì.

   Về vị trí, Mộc Châu nằm trên Quốc lộ 6 – huyết mạch kinh tế – xã hội nối Tây Bắc với Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ. Mộc Châu có thể kết nối dễ dàng với Hà Nội, Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu đặc biệt là Lào qua cửa khẩu Lóng Sập.

   Với nhiều dân tộc anh em cùng sinh sống và phát triển trong suốt quá trình lịch sử lâu dài, Mộc Châu là khu vực có sự đa dạng về bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số được thể hiện qua ẩm thực, trang phục, nghệ thuật, phong tục, tập quán…

   Với những đặc trưng trên, Mộc Châu là khu vực có những điều kiện thuận lợi hơn so với các khu vực khác trong vùng là tiền đề quan trọng để xây dựng một khu du lịch mang tầm cỡ Quốc gia, có tính chuyên môn hóa cao về sản phẩm dịch vụ. Trong giai đoạn từ năm 2000 đến nay, Mộc Châu đã xác định định hướng phát triển thành Khu du lịch quốc gia qua các quy hoạch phát triển du lịch như Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Sơn La giai đoạn 2007-2015 và định hướng đến 2020 lập năm 2007 và được phê duyệt tại Quyết định số 743/QĐ-UBND ngày 26/3/2008 của UBND tỉnh Sơn La; Đề án đầu tư phát triển khu du lịch Mộc Châu tỉnh Sơn La thành Khu du lịch Quốc gia được phê duyệt tại Quyết định số 226/QĐ-UBND ngày 28/01/2008 của UBND tỉnh Sơn La. Tuy nhiên, trong các quy hoạch này các định hướng phát triển Khu du lịch Quốc gia Mộc Châu chưa được định hình rõ nét.

   Bên cạnh đó, năm 2008, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tiến hành lập Quy hoạch phát triển du lịch vùng Trung du miền núi Bắc Bộ đến năm 2020 (được phê duyệt tại Quyết định số: 91/2008/QĐ-BVHTTDL, ngày 30/12/2008 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch). Trong quy hoạch này, Mộc Châu được xác định là một trong số 10 Khu du lịch Quốc gia là động lực phát triển du lịch cho toàn vùng.

   Tại Quyết định số 201/QĐ-TTg ngày 22/01/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt “Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”, Mộc Châu nằm trong danh mục 46 khu du lịch Quốc gia.

   Như vậy, Mộc Châu đã có những điều kiện khách quan, chủ quan rất thuận lợi để phát triển thành Khu du lịch quốc gia. Nhằm cụ thể hóa định hướng phát triển Khu du lịch Quốc gia Mộc Châu, việc lập Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch Quốc gia Mộc Châu là cấp thiết làm cơ sở pháp lý triển khai các dự án đầu tư phát triển du lịch trong phạm vi Khu du lịch Quốc gia Mộc Châu.

   2. Mục tiêu và nhiệm vụ

   2.1. Mục tiêu

   – Cụ thể hóa các định hướng phát triển du lịch đưa Mộc Châu trở thành khu du lịch quốc gia có vai trò là động lực thúc đẩy phát triển du lịch, kinh tế – xã hội của Sơn La và vùng Trung du miền núi Bắc Bộ.

   – Làm cơ sở công nhận Mộc Châu là khu du lịch quốc gia theo đúng quy định pháp luật.

   – Tạo cơ sở pháp lý để thực hiện các quy hoạch chi tiết xây dựng, triển khai thực hiện các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng nhằm thu hút các thành phần kinh tế trong và ngoài nước đầu tư phát triển kinh doanh du lịch.

   – Góp phần ổn định và nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân địa phương.

   – Tăng thêm các khoản thu cho ngân sách địa phương.

   2.2. Nhiệm vụ

   – Đánh giá tiềm năng du lịch, các nguồn lực phát triển du lịch Mộc Châu làm cơ sở xây dựng các biện pháp khai thác hiệu quả, bền vững.

   – Xây dựng các định hướng phát triển Khu du lịch quốc gia Mộc Châu.

   – Đề xuất chương trình thực hiện và các giải pháp thực hiện Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia Mộc Châu.

   – Đề xuất ranh giới, quy mô Khu du lịch quốc gia Mộc Châu.

   3. Địa điểm lập quy hoạch

   Khu du lịch quốc gia Mộc Châu nằm trên địa bàn 2 huyện Mộc Châu (mới) và Vân Hồ được tách ra từ huyện Mộc Châu (cũ) theo Nghị quyết số 72/NQ-CP ngày 10/6/2013 của Chính phủ về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Mộc Châu để thành lập huyện Vân Hồ thuộc tỉnh Sơn La.

   4. Phạm vi và quy mô nghiên cứu lập quy hoạch

   – Phạm vi nghiên cứu lập quy hoạch là toàn bộ các điều kiện tiềm năng tài nguyên du lịch, hiện trạng phát triển du lịch và kinh tế – xã hội của huyện Mộc Châu và huyện Vân Hồ.

   – Quy mô Khu du lịch quốc gia Mộc Châu được xác định trên cơ sở các quy định của Luật du lịch và các văn bản hướng dẫn với: (1) Quy mô tối thiểu 1.000 ha; (2) Lượng khách tối thiểu là 1.000.000 lượt khách/năm.

   5. Quan điểm và phương pháp lập quy hoạch

   5.1. Quan điểm lập quy hoạch

   – Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, có tính liên vùng và xã hội hoá cao nên do đó sự phát triển của các khu du lịch quốc gia phải phù hợp với chiến lược, quy hoạch phát triển du lịch chung của cả nước và chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của khu vực và phải được đặt trong mối liên hệ vùng với du lịch vùng Trung du miền núi Bắc Bộ, Việt Nam…

   – Đảm bảo thu hút và thỏa mãn ngày càng cao của khách du lịch trong và ngoài nước nhưng phải gắn liền với việc giữ gìn, phát huy truyền thống văn hóa nhân văn của văn hóa Việt Nam, đồng thời tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm phát triển du lịch, dịch vụ của các vùng, các tỉnh thành trong cả nước cũng như các nước phát triển để đa dạng hóa sản phẩm và ngày càng nâng cao chất lượng phục vụ khách du lịch.

   – Phát triển du lịch phải đặc biệt coi trọng với việc bảo vệ và giữ vững an ninh, quốc phòng, an toàn xã hội của khu vực.

   – Bảo vệ môi trường bền vững gắn liền với môi sinh đa dạng, gần gũi giữa con người và thiên nhiên, cung cấp cho con người nhiều cơ hội tiếp cận trực tiếp với thiên nhiên.

   5.2. Phương pháp lập quy hoạch

   – Phương pháp thu thập tài liệu: Được sử dụng để lựa chọn những tài liệu, số liệu, những thông tin có liên quan đến nội dung và đối tượng nghiên cứu trong quy hoạch. Phương pháp này rất quan trọng, là tiền đề giúp cho việc phân tích, đánh giá tổng hợp các nội dung và đối tượng nghiên cứu một cách khách quan và chính xác. Đối với quy hoạch khu du lịch quốc gia Mộc Châu phương pháp này được sử dụng để thu thập các tài liệu, số liệu như: Hiện trạng điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội, hiện trạng các chỉ tiêu về du lịch (khách du lịch, thu nhập du lịch, lao động ngành du lịch)…của Mộc Châu.

   – Phương pháp phân tích tổng hợp: Được sử dụng trong suốt quá trình phân tích, đánh giá toàn diện các nội dung, các đối tượng nghiên cứu trong quy hoạch như: Thực trạng tiềm năng tài nguyên du lịch; thực trạng công tác tổ chức quản lý và khai thác tài nguyên du lịch; thực trạng phát triển của hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển du lịch; thực trạng biến động của môi trường du lịch; thực trạng phát triển của các chỉ tiêu kinh tế du lịch…

   – Phương pháp điều tra, khảo sát thực địa: Được thực hiện nhằm điều tra bổ sung hoặc kiểm tra lại những thông tin quan trọng cần thiết cho quá trình phân tích, đánh giá và xử lý các tài liệu và số liệu. Thông qua phương pháp này cho phép xác định cụ thể hơn về vị trí, ranh giới, quy mô cũng như tầm quan trọng của các đối tượng nghiên cứu; đồng thời còn cho phép xác định khả năng tiếp cận đối tượng (xác định được khả năng tiếp cận bằng các loại phương tiện gì từ thị trường khách du lịch đến các điểm tài nguyên). Mặt khác, trong thực tế công tác thống kê các số liệu của các ngành nói chung và của ngành du lịch nói riêng còn chưa hoàn chỉnh và đồng bộ, còn nhiều bất cập và chưa thống nhất, do vậy phương pháp nghiên cứu và khảo sát thực địa tại chỗ là không thể thiếu trong quá trình lập quy hoạch.

   – Phương pháp kế thừa: Kế thừa các tài liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nước và các số liệu từ các quy hoạch khác liên quan.

   – Phương pháp xử lý số liệu: Các số liệu điều tra, thu thập trong quá trình khảo sát thực địa và thu thập tài liệu được phân tích xử lý bằng phần mền excel và các phần mềm khác phục vụ cho việc phân tích, đánh giá hiện trạng và đưa ra các định hướng phát triển phù hợp.

   – Phương pháp dự báo, chuyên gia: Được áp dụng để nghiên cứu một cách toàn diện các yếu tố khách quan và chủ quan; các yếu tố trong nước và quốc tế; các yếu tố trong và ngoài ngành du lịch; những thuận lợi và khó khăn thách thức… có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển du lịch của Khu du lịch quốc gia Mộc Châu. Trên cơ sở đó dự báo các chỉ tiêu phát triển du lịch một cách bền vững; nghiên cứu tổ chức không gian lãnh thổ du lịch trong việc đề xuất các trọng điểm, các dự án, các lĩnh vực ưu tiên đầu tư cũng như trong việc xác định các sản phẩm du lịch đặc thù.

   – Phương pháp bản đồ: Được sử dụng trên cơ sở kết quả các nội dung phân tích, đánh giá, tổng hợp của quy hoạch. Với các kết quả đã được nghiên cứu, thông qua phương pháp bản đồ sẽ thể hiện một cách trực quan các nội dung nghiên cứu, các số liệu cụ thể trên biểu đồ; cũng như xác định đặc điểm và sự phân bố theo lãnh thổ của các đối tượng được nghiên cứu trên bản đồ (sự phân bố nguồn tài nguyên, sự phân bố của hệ thống kết cấu hạ tầng, các tuyến điểm du lịch, các hạt nhân du lịch, các dự án ưu tiên đầu tư phát triển…).

   6. Căn cứ lập quy hoạch

   6.1. Căn cứ pháp lý

   – Luật Di sản Văn hóa năm 2001 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật di sản văn hóa năm 2009;
   – Luật Bảo vệ và phát triển rừng số 29/2004/QH11 của Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành ngày 03/12/2004;
   – Luật Du lịch số 44/2005/QH11 của Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành ngày 14/6/2005;
   – Luật Bảo vệ môi trường số 52/2005/QH11 của Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành ngày 29/11/2005;
   – Luật đất đai số 45/2013/QH13 của Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành ngày 29/11/2013;
   – Nghị quyết số 12/NQ-CP ngày 09/01/2013 của Chính phủ phê duyệt quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011 – 2015) tỉnh Sơn La;
   – Nghị quyết số 72/NQ-CP ngày 10/6/2013 của Chính phủ về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Mộc Châu để thành lập huyện Vân Hồ thuộc tỉnh Sơn La;
   – Nghị định số 92/2006/NĐ-CP ngày 7/9/2006 của Chính phủ về lập, phê duyệt và quản lý quy hoạch tổng thể kinh tế – xã hội;
   – Nghị định số 92/2007/NĐ-CP ngày 01/6/2007 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật du lịch;
   – Nghị định số 04/2008/NĐ-CP ngày 11/01/2008 của Chính phủ sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 92/2006/NĐ-CP ngày 7/9/2006 của Chính phủ về lập, phê duyệt và quản lý quy hoạch tổng thể kinh tế – xã hội;
   – Quyết định số 201/QĐ-TTg ngày 22/01/2013 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030;
   – Quyết định số 1959/QĐ-TTg ngày 29/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội tỉnh Sơn La đến năm 2020;
  -Thông tư số 05/2013/TT-BKHĐT ngày 31/10/2013 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh và công bố quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội; quy hoạch ngành, lĩnh vực và sản phẩm chủ yếu;
   – Quyết định số 91/2008/QĐ-BVHTTDL ngày 30/12/2008 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch về việc phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển du lịch vùng Trung du miền núi Bắc Bộ đến năm 2020;
   – Quyết định số 1426/QĐ-UBND ngày 26/5/2009 của UBND tỉnh Sơn La về việc phê duyệt đề cương và dự toán Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia Mộc Châu, tỉnh Sơn La đến 2020;
   – Quyết định số 94/QĐ-UBND ngày 12/01/2011 của UBND tỉnh Sơn La về việc phê duyệt Quy hoạch phát triển giao thông vận tải tỉnh Sơn La giai đoạn 2011-2020 và định hướng đến 2030;
   – Quyết định số 2156/QĐ-UBND ngày 26/9/2011 của UBND tỉnh Sơn La về việc phê duyệt Quy hoạch điều chỉnh tổng thể hệ thống đô thị và khu dân cư nông thôn tỉnh Sơn La, giai đoạn 2010-2020;
   – Quyết định số 1644/QĐ-UBND ngày 05/8/2013 của UBND tỉnh Sơn La phê duyệt quy hoạch kết cấu hạ tầng hỗ trợ vận tải đường bộ tỉnh Sơn La đến năm 2020;
   – Quyết định số 2485/QĐ-UBND ngày 23/10/2013 của UBND tỉnh Sơn La về việc xét duyệt quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020, kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011 – 2015) của huyện Mộc Châu.

   6.2. Chủ trương chính sách

   – Nghị quyết Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ X, năm 2006;
   – Nghị quyết Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XI, năm 2011;
   – Thông báo kết luận của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trong tình hình mới (số 197/TW ngày 11/11/1998);
   – Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Sơn La lần thứ XIII;
   – Quyết định số 106/QĐ-UBND ngày 20/9/2005 của UBND tỉnh Sơn La v/v công nhận tuyết du lịch sinh thái cộng đồng “thị xã Sơn La – Trung tâm huyện Mường La – xã Ngọc Chiến”;
   – Quyết định số 226/QĐ-UBND ngày 28/01/2008 của UBND tỉnh Sơn La v/v phê duyệt đề án đầu tư phát triển khu du lịch Mộc Châu tỉnh Sơn La thành Khu du lịch quốc gia;
   – Quyết định số 1273/QĐ-UBND ngày 15/5/2009 của UBND tỉnh Sơn La v/v cho phép lập Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia Mộc Châu, tỉnh Sơn La;
   – Quyết định số 1426/QĐ-UBND ngày 26/5/2009 của UBND tỉnh Sơn La v/v phê duyệt đề cương và dự toán Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia Mộc Châu, tỉnh Sơn La đến 2020;
   – Quyết định số 1067/QĐ-UBND ngày 31/5/2012 của UBND tỉnh Sơn La về việc cho phép lập dự án Điều chỉnh, bổ sung QHTTPTDL tỉnh Sơn La đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030.

   6.3. Các quy hoạch

   – Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 được phê duyệt tại Quyết định số 201/QĐ-TTg ngày 22/01/2013 của Thủ tướng Chính phủ;
   – Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Vùng Trung du miền núi Bắc Bộ đến năm 2020 được phê duyệt tại Quyết định số 91/2008/QĐ-BVHTTDL ngày 30/12/2008 của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch;
   – Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội tỉnh Sơn La đến năm 2020 được phê duyệt tại Quyết định số 1959/QĐ-TTg ngày 29/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ;
   – Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Sơn La giai đoạn 2007-2015 và định hướng đến 2020 được phê duyệt tại Quyết định số 743/QĐ-UBND ngày 26/3/2008 của UBND tỉnh Sơn La;
   – Điều chỉnh, bổ sung quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Sơn La đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 (dự thảo);
   – Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội huyện Mộc Châu giai đoạn 2006 -2020;
   – Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội huyện Vân Hồ đến năm 2020;
   – Điều chỉnh Quy hoạch chi tiết Khu trung tâm du lịch huyện Mộc Châu tỉnh Sơn La được phê duyệt tại quyết định số 2716/QĐ-UBND ngày 08/10/2009;
   – Các quy hoạch khác có liên quan như giao thông, xây dựng, quy hoạch sử dụng đất, cấp thoát nước, đô thị, bưu chính viễn thông, công nghiệp.

   6.4. Các tài liệu số liệu khác 

   – Bản đồ địa hình TL 1/50.000 huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La;
   – Bản đồ hành chính tỉnh Sơn La;
   – Tài liệu về Mộc Châu trên Internet và các phương tiện thông tin đại chúng.